Theo kế hoạch giữa IPTC và VLUTE, vào sáng 27/2/2025, tọa đàm khoa học với chủ đề “Sở hữu trí tuệ, quy trình đăng ký bảo hộ, những điều tác giả quan tâm”, đã được phối hợp  tổ chức tại Trường Đại học Sư phạm kỹ thuật Vĩnh Long thu hút nhiều nhà khoa học, giảng viên và người học sau đại học tham dự.

Việt Nam đang trong quá trình hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế toàn cầu, và trong bối cảnh đó, Sở hữu trí tuệ (IP) ngày càng khẳng định vai trò quan trọng như một động lực then chốt thúc đẩy sự phát triển kinh tế, xã hội và văn hóa. Nhận thức được tầm quan trọng này, Chính phủ Việt Nam đã và đang nỗ lực xây dựng một hệ thống IP vững mạnh, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động sáng tạo và đổi mới.

Theo VLO (tháng 9/2023), việc xây dựng, thực hiện “Chiến lược sở hữu trí tuệ (SHTT) đến năm 2030” và Chương trình phát triển tài sản trí tuệ (TSTT) là nhiệm vụ trọng tâm, cốt lõi của tỉnh Vĩnh Long để phục vụ mục tiêu kế hoạch phát triển kinh tế của tỉnh trong thời gian tới, nhằm đưa kinh tế phát triển nhanh, sớm rút ngắn khoảng cách chênh lệch và tiến kịp trình độ phát triển chung của cả nước. Trong giai đoạn 2016- 2020, các hoạt động SHTT trên địa bàn tỉnh chủ yếu tập trung vào các nội dung trong khuôn khổ chương trình phát triển TSTT của tỉnh, theo đó các cơ quan quản lý nhà nước, các sở, ban ngành đã tích cực góp phần xây dựng nhiều thương hiệu mạnh của tỉnh.

Theo số liệu từ Cục Sở hữu trí tuệ, tính đến hết năm 2020, tỉnh Vĩnh Long đã được cấp 1.077 văn bằng bảo hộ gồm: 953 nhãn hiệu, 113 kiểu dáng công nghiệp, 3 sáng chế, 7 giải pháp hữu ích, 1 chỉ dẫn địa lý (Bưởi Năm roi Bình Minh) và các nhãn hiệu tập thể cam sành Tam Bình, khoai lang Bình Tân, bưởi da xanh Vũng Liêm, hành lá Tân Bình, chôm chôm cù lao Long Hồ, nhãn Long Hồ,…

Hoạt động SHTT trong giai đoạn 3 năm qua tại tỉnh Vĩnh Long đạt được nhiều thành tích đáng ghi nhận dưới sự nỗ lực hỗ trợ của Sở Khoa học và Công nghệ; các cơ quan, ban ngành, hiệp hội. Việc thương mại hóa TSTT còn ít được quan tâm, chủ yếu diễn ra ở phạm vi hẹp về ngành nghề, tập trung ở công nghệ của nước ngoài. Các TSTT khác như: nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp tăng mạnh trong những năm gần đây, tuy nhiên chưa có nhiều doanh nghiệp xây dựng được các thương hiệu mạnh, thương hiệu tầm cỡ quốc gia, quốc tế. Các loại hình thương hiệu cộng đồng được đăng ký dưới dạng nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận và chỉ dẫn địa lý đang gặp khó khăn khi đưa vào quản lý, khai thác và phát triển.

Những tồn tại, hạn chế này xuất phát từ nhận thức việc sử dụng quyền SHTT làm công cụ phát triển khoa học công nghệ và sản xuất kinh doanh còn hạn chế, do vậy các tổ chức, doanh nghiệp chưa quan tâm xây dựng chính sách SHTT hay quản lý TSTT; nguồn nhân lực cũng như nguồn kinh phí cho hoạt động SHTT còn hạn chế. Mối quan hệ hợp tác giữa các trường đại học, viện nghiên cứu – các chủ thế sáng tạo với doanh nghiệp cũng còn hạn chế. Do đó, kết quả nghiên cứu tạo ra chưa đáp ứng nhu cầu thực tiễn, hạn chế về địa chỉ ứng dụng. Ngược lại, các chủ thể sáng tạo cũng dè dặt trong nhận đặt hàng từ phía doanh nghiệp do năng lực nghiên cứu chưa đáp ứng các yêu cầu về chất lượng. Vì vậy, việc xây dựng kế hoạch cụ thể, nghiên cứu đề xuất các biện pháp thực hiện “Chiến lược SHTT đến năm 2030” và chương trình phát triển TSTT tại tỉnh Vĩnh Long là hết sức quan trọng và cần thiết. Đến năm 2030, tỉnh Vĩnh Long thuộc nhóm 5 tỉnh dẫn đầu của ĐBSCL về bảo hộ, khai thác quyền SHTT; hiệu quả thực thi pháp luật SHTT trên địa bàn tỉnh được nâng cao rõ rệt, tình trạng xâm phạm quyền SHTT giảm đáng kể. TSTT mới của cá nhân, tổ chức trên địa bàn tỉnh gia tăng cả về số lượng và chất lượng, cụ thể: số lượng đơn đăng ký sáng chế trên địa bàn tỉnh đạt từ 5- 10 đơn/năm; văn bằng bảo hộ sáng chế đạt từ 2- 4 văn bằng/năm; số lượng đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp tăng trung bình 4- 6%/năm; số lượng đơn đăng ký nhãn hiệu tăng trung bình 10- 15%/năm; số lượng đơn đăng ký bảo hộ giống cây trồng đạt từ 2- 5 đơn/năm.

Các trường đại học đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy hoạt động IP. Đây là nơi tập trung nguồn lực sáng tạo lớn, là nơi đào tạo ra nguồn nhân lực có trình độ cao, và là nơi thực hiện các nghiên cứu khoa học có giá trị ứng dụng cao. Một trong những chiến lược phát triển của Trung tâm Sở hữu trí tuệ và Chuyển giao (IPTC) công nghệ năm 2025 là gia tăng hoạt động về đăng ký sở hữu trí tuệ, để thúc đẩy hoạt động này IPTC, tăng cường hợp tác với các trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp trên địa bàn khu vực phía Nam.

Hình 1.Các nhà khoa học, giảng viên và người học tham dự Tọa đàm tại Trường Đại học phạm Kỹ thuật Vĩnh long  ngày 27/2/2025.

       Tại Tọa đàm này, PGS.TS Từ Diệp Công Thành (Giám đốc IPTC thuộc Đại học Quốc gia Tp Hồ Chí Minh) nhấn mạnh mục tiêu của Tọa đàm được IPTC và VLUTE là giúp thầy cô và người học hiểu rõ và nhận thức đúng về sở hữu trí tuệ, cách thức xác lập quyền, kinh nghiệm viết sáng chế, thủ tục nộp- hoàn thiện, cấp bắng và các vấn đề có liên quan.

Hình 2. Phát biểu khai mạc Tọa đàm của đại diện lãnh đạo Nhà trường.

Hình 3. Thông tin và giới thiệu về Tài sản trí tuệ (TSTT) của Giám đốc IPTC.

          Theo đó PGS.TS Từ Diệp Công Thành nhấn mạnh sở hữu trí tuệ hiện nay không chỉ là công cụ bảo vệ quyền lợi của tác giả mà còn là yếu tố quyết định trong việc tăng trưởng và phát triển bền vững của đơn vị, giúp tạo ra những giá trị kinh tế lâu dài và hỗ trợ doanh nghiệp phát triển, đặc biệt là tài sản trí tuệ trong bối cảnh toàn cầu hóa và kỷ nguyên số. Do đó, việc nắm vững những quy định pháp lý, thực trạng của hoạt động sở hữu trí tuệ hiện nay của Việt Nam và trên thế giới, kiến thức cơ bản và chuyên sâu về sở hữu trí tuệ, quy trình đăng ký bảo hộ tài sản trí tuệ và những giá trị lợi ích của sự phát triển tài sản trí tuệ mang lại cho cá nhân và tổ chức là thực sự cần thiết, nhất là trong các cơ sở giáo dục đại học.

Hình 4. Ông  Vương Hoàng Nguyên, Trưởng Phòng SHTT của IPTC chia sẻ  kinh nghiệm làm hồ sơ đăng ký SHTT.

        Kết thúc buổi tọa đàm, IPTC đã hỗ trợ VLUTE xác định được 03 sáng chế tiềm năng từ các nghiên cứu khoa học của trường. Trong thời gian tới, IPTC và VLUTE sẽ tiến tới ký kết thỏa thuận hợp tác về sở hữu trí tuệ. Theo thỏa thuận này, IPTC sẽ hỗ trợ VLUTE trong các hoạt động đăng ký sở hữu trí tuệ và tổ chức các hội thảo, tập huấn để nâng cao nhận thức về sở hữu trí tuệ cho cán bộ, giảng viên và nghiên cứu viên của trường.

Hợp tác giữa IPTC và VLUTE là một điển hình cho thấy sự nỗ lực của các trường đại học trong việc thúc đẩy hoạt động IP. Thông qua các hoạt động hợp tác, IPTC và VLUTE đã góp phần nâng cao nhận thức về IP cho cán bộ, giảng viên và nghiên cứu viên của trường, đồng thời hỗ trợ họ trong việc đăng ký bảo hộ quyền IP cho các kết quả nghiên cứu khoa học trong thời gian đến.

Qua tọa đàm, chúng tôi hi vọng sẽ có thêm các tài sản SHTT từ các Trường viện trên địa bàn tỉnh sẽ góp phần vào việc thực hiện thành công “Chiến lược sở hữu trí tuệ (SHTT) đến năm 2030” của tỉnh Vĩnh Long.

Nguồn: VH&PA (IPTC, tháng 2/2025)

và trích VLO (tháng 9/2023).