Lợi ích sáng chế mang lại đối với các doanh nghiệp đã được chúng tôi đề cập nhiều ở các bài viết trước, còn đối với trường đại học viện nghiên cứu thì sao? Vì sao trường đại học, viện nghiên cứu (ĐH-VNC) cần đăng ký sáng chế?

1/ Sáng chế đem lại doanh thu cho trường – viện

Đối với các ĐH-VNC đặc biệt ở Việt Nam nói chung không đặt nặng vấn đề lợi nhuận. Nhưng trên thế giới rất nhiều trường đại học đã đạt được một nguồn lợi rất lớn nhờ vào sáng chế. Những ĐH hàng đầu như Harvard, Stanford, Yale…là ví dụ.

Top 10 đại học giàu nhất Hoa Kỳ (Nguồn và đồ hoạ: Forbes)

Sáng chế đem lại nguồn thu lợi nhuận thông qua li- xăng hoặc lợi nhuận thu được từ các công ty spin–off – tức là các công ty hình thành từ sản phẩm KH&CN của trường đại học. Doanh thu của một trường đại học – viện nghiên cứu trên thế giới thường gồm 3 phần: một phần từ ngân sách nhà nước, một phần từ học phí và một phần từ hoạt động chuyển giao công nghệ. Nhiều trường trên thế giới nguồn thu từ hoạt động chuyển giao công nghệ li xăng sáng chế ngày càng đóng góp phần lớn trong tổng nguồn thu của trường. Tại Việt Nam, nguồn thu của các trường đại học vẫn phụ thuộc chủ yếu vào ngân sách nhà nước và học phí. Nguồn thu từ hoạt động chuyển giao công nghệ đóng góp rất ít cho hoạt động chung và như thế là đi ngược với xu hướng thế giới. Xu hướng tự chủ đang được Chính phủ thúc đẩy đối với trường đại học viện nghiên cứu, từ đó nguồn thu từ ngân sách nhà nước sẽ eo hẹp lại, nếu tăng học phí quá cao để bù cho ngân sách nhà nước thì sẽ không có sinh viên, từ đó việc thúc đẩy đăng ký sáng chế và hoạt động li- xăng sáng chế chuyển giao công nghệ là rất cần thiết để bù đắp các thiếu hụt từ nguồn thu ngân sách vẫn cấp như hàng năm hiện nay.

2/ Sáng chế đem lại vị thế cho trường đại học.

Khác với vị thế độc quyền của doanh nghiệp, sáng chế đem lại vị thế nghiên cứu khoa học mà có thể ứng dụng vào thực tiễn của các trường, từ đó sinh viên sẽ không phải học những thứ chỉ nằm ở trên lý thuyết. Việc ứng dụng được sáng chế cũng sẽ làm mối quan hệ giữa doanh nghiệp và nhà trường tốt hơn từ đó sinh viên học tại trường nào có nhiều sáng chế sẽ có được nhiều việc làm khi ra trường. Đây cũng sẽ là điểm hấp dẫn đối với nhiều sinh viên khi đăng ký theo học một trường nào đó.

Top 10 trường đại học hàng đầu thế giới về sáng chế năm 2016 (nguồn: https://www.patentdocs.org)

Tóm lại, không chỉ riêng khối doanh nghiệp, có thể thấy đối với trường viện, việc đăng ký sáng chế hoặc bảo hộ tài sản trí tuệ nói chung ngày càng quan trọng. Và chắc chắn trong tương lai gần, sở hữu trí tuệ sẽ phải trở một hoạt động mang tính chiến lược và phù hợp với xu thế.